Nee is ook een antwoord

Nee is ook een antwoord: hoe je leert om je grenzen te stellen en jezelf niet te verliezen.

Heb je ooit in een situatie gezeten waarin je wist dat je eigenlijk “nee” wilde zeggen, maar het toch niet deed? Misschien wilde je een werkopdracht niet aannemen, een sociale verplichting niet nakomen of iemand niet teleurstellen die je om hulp vroeg. Het is een scenario dat velen van ons herkennen. En toch blijft de overtuiging dat “nee” zeggen verkeerd of egoïstisch is, vaak diep in ons geworteld. Maar wat als we je vertellen dat “nee” juist een krachtige manier is om je grenzen te beschermen en ruimte te maken voor wat echt belangrijk voor je is?

Herkenbaar?

Stel je voor: je bent een hardwerkende professional die altijd klaarstaat voor collega’s en vrienden. Op een dag krijg je een bericht van een collega met de vraag of je kunt helpen met een project. Je bent al gestrest, je hebt een volle agenda en je weet dat je geen tijd hebt om dit erbij te nemen. Toch kan je het niet over jouw hart verkrijgen om nee te zeggen. Je denkt bij jezelf: “wat zullen ze wel niet van me denken? Ik kan toch niet weigeren?”

Je antwoordt: “natuurlijk, ik help je wel.” En zo voeg je nog een taak toe aan je overvolle lijst, terwijl je jouw eigen behoeften uit het oog verliest. Helaas, je bent niet de enige die zich in deze situatie bevindt. Velen van ons hebben moeite om “nee” te zeggen, zelfs als we weten dat het nodig is.

Maar wat als je in plaats van meteen “ja” te zeggen, even stilstaat en jezelf toestaat om “nee” te zeggen? Wat zou er dan gebeuren? Zou je echt minder geliefd zijn? Zou je carrière minder succesvol zijn? Of zou je uiteindelijk meer controle over haar tijd en energie hebben?

Ontdek in dit blog 20 wetenschappelijke bewezen manieren om nee te zeggen. Lees waarom het werkt en ontdek handige voorbeelden die je meteen in de praktijk kunt toepassen.

Nee is ook een antwoord

Lees het hele artikel of klik op een onderwerp waar je graag meer over wilt weten, hieronder.

Waarom “nee” zeggen zo moeilijk is

Er zijn verschillende redenen waarom het zo moeilijk kan zijn om “nee” te zeggen. Vaak gaat het om een diepe angst om anderen teleur te stellen of het gevoel dat je niet genoeg doet als je niet voldoet aan de verwachtingen van anderen. Psychologisch onderzoek toont aan dat mensen vaak moeite hebben met het stellen van grenzen, omdat ze bang zijn voor afwijzing of kritiek. Bovendien hebben veel mensen een aangeleerde gewoonte om altijd maar in te stemmen om goedkeuring van anderen te verkrijgen. Maar deze onbewuste behoefte om te pleasen kan je op de lange termijn juist in de weg staan.

De kracht van “nee”

Als je leert om “nee” te zeggen, geef je jezelf de ruimte om te prioriteren wat echt belangrijk voor jou is. Het stelt je in staat om gezonde grenzen te stellen en voorkomt dat je jezelf overbelast. Bovendien versterkt het je zelfrespect en toont het aan anderen dat je je eigen behoeften serieus neemt.

“Nee is ook een antwoord”, en soms is het, het beste antwoord dat je kunt geven. Door duidelijk en respectvol je grenzen aan te geven, geef je anderen niet alleen ruimte om ook hun grenzen te respecteren, maar zorg je er ook voor dat jij de beste versie van jezelf kunt blijven.

Het leren zeggen van “nee” kan een levensveranderende vaardigheid zijn, maar het vraagt oefening en soms ook wat theoretische achtergrond om te begrijpen waarom het zo moeilijk kan zijn. De onderstaande oefeningen zijn gebaseerd op bewezen psychologische principes die kunnen helpen om gezonde grenzen te stellen. Deze wetenschappelijk onderbouwde benaderingen zijn niet alleen praktisch, maar versterken ook je emotionele intelligentie, zelfzorg en assertiviteit.

Om je te helpen in de kunst van het “nee” zeggen, bieden we 20 oefeningen die je kunt gebruiken om deze vaardigheid in je dagelijks leven te integreren. Deze oefeningen zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek naar assertiviteit, zelfzorg en emotionele intelligentie. Zo lees je waarom het werkt en hopelijk helpt dit je om het ook daadwerkelijk te gaan doen!

Nee is ook een antwoord | ontdek 20 wetenschappelijke tips en oefeningen die echt helpen

1. Bedenk dat je ‘nee’ een andere kans opent

Elke keer dat je ‘nee’ zegt, geef je jezelf ruimte voor iets dat belangrijker voor je is.

Onderliggende theorie: keuzevrijheid en opportuniteit

Elke keer dat je “nee” zegt, maak je ruimte voor nieuwe mogelijkheden en kansen. Dit idee is gebaseerd op de theorie van keuzevrijheid in de psychologie, die suggereert dat we constant keuzes maken die ons dichter bij onze doelen kunnen brengen. Door “nee” te zeggen tegen iets dat niet in lijn is met je prioriteiten, creëer je de mogelijkheid om te zeggen “ja” tegen iets dat wel in lijn is met je waarden en doelen (Schwartz, 2004).

Er is zelfs bewijs dat mensen die leren nee te zeggen zich vaak gelukkiger en meer tevreden voelen over hun keuzes, omdat ze minder tijd besteden aan zaken die hen niet dienen (Iyengar & DeVoe, 2003). Het kiezen voor wat belangrijker voor je is—door “nee” te zeggen tegen minder belangrijke verzoeken—verhoogt niet alleen je efficiëntie, maar geeft je ook meer controle over je leven en je tijd. Maak eens een lijst met wat is echt belangrijk voor mij (en wat niet)? Waarvoor krijg ik meer tijd?

Bron:

Schwartz, B. (2004). The Paradox of Choice: Why More Is Less. HarperCollins.
Iyengar, S. S., & DeVoe, S. E. (2003). Rethinking the value of choice: Considering the psychological consequences of the culture of personal control. In The Psychology of Human-Computer Interaction.

2. De “broken record”-techniek

Onderliggende theorie: social cognitive theory

De “broken record”-techniek is gebaseerd op het principe van consistentie in communicatie. Wanneer je herhaaldelijk hetzelfde, duidelijke antwoord geeft, zoals “nee”, wordt de boodschap sterker en wordt de kans kleiner dat anderen proberen om je te overtuigen (Bandura, 1991). Dit is effectief omdat het de nadruk legt op jouw beslissing, waardoor het moeilijker wordt om deze te negeren of uit te dagen. De kracht van herhaling, hoe meer je het oefent of zegt hoe makkelijker het wordt!

Bron: Bandura, A. (1991). Social Cognitive Theory of Self-Regulation.

3. Herhaal de voordelen

Denk na over de voordelen van “nee” zeggen, zoals meer tijd voor jezelf en minder stress

Onderliggende theorie: zelfregulatie en cognitieve herstructurering

Het herhalen van de voordelen van “nee” zeggen is een krachtige techniek die direct gekoppeld is aan cognitieve herstructurering, een benadering uit de cognitieve gedragspsychologie. Het idee is dat we onze gedachten over situaties kunnen veranderen door de voordelen en positieve resultaten ervan te herhalen. Wanneer je bijvoorbeeld bedenkt dat het zeggen van “nee” je tijd en energie bespaart, kun je je brein helpen de beslissing te zien als iets positiefs in plaats van als iets negatiefs of egoïstisch. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het actief veranderen van onze gedachten over een situatie kan leiden tot verminderde angst en stress (Beck, 1976).

Door je te concentreren op de voordelen van “nee” zeggen, zoals meer tijd voor zelfzorg, minder overbelasting en een gevoel van controle, versterk je je motivatie en verminder je gevoelens van schuld. Dit vergroot je vermogen om op een gezonde manier grenzen te stellen. Dus blijf het voor jezelf benoemen: als ik nee zeg, dan krijg ik meer tijd voor mijzelf, ben ik minder gestresst, vlieg ik niet van hot naar her etc.

Bron:
Beck, A. T. (1976). Cognitive Therapy and the Emotional Disorders. International Universities Press.

4. Gebruik de “sandwich”-methode

Onderliggende theorie: positieve psychologie

De sandwichmethode is een manier om assertiviteit te combineren met empathie. Het is gebaseerd op het principe van positieve communicatie, waarbij je eerst een positieve boodschap brengt, dan je “nee” zegt, en eindigt met een positieve afsluiting. Studies in de positieve psychologie tonen aan dat mensen veel meer geneigd zijn om te reageren op een vriendelijke en respectvolle manier dan op een directe afwijzing (Fredrickson, 2001). Het maakt je communicatie effectiever en zorgt voor minder conflict. Iets in de trant van: wat een leuk idee, helaas kan ik je niet helpen, maar ik weet wel iemand anders die dit kan.

Bron: Fredrickson, B. L. (2001). The Role of Positive Emotions in Positive Psychology: The Broaden-and-Build Theory of Positive Emotions.

5. Stel een time-out in

Onderliggende theorie: emotionele regulatie

Emotionele regulatie is een belangrijke vaardigheid die ons helpt om impulsen te beheersen. Wanneer je een time-out inlast, geef je jezelf de ruimte om emoties zoals angst of schuldgevoelens te verwerken, zodat je later een weloverwogen en rustige beslissing kunt nemen (Gross, 2002). Dit maakt het gemakkelijker om “nee” te zeggen zonder overhaaste reacties. Zeker in het begin kan het erg lastig zijn als je ‘nee’ wilt zeggen. Stel dan (tijdelijk) een time-out in totdat je wat verder bent in je ‘proces’ (ahum) van ‘nee’ zeggen. Zeg dan: ik kom er morgen op terug. Of ik maak eerst dit ad en kom er zo op terug. En dat geeft je dan even de tijd om goed na te denken.

Bron: Gross, J. J. (2002). Emotion Regulation: Affective, Cognitive, and Social Consequences.

6. Wees direct

Onderliggende theorie: assertiviteit en communicatiestijlen

Directe communicatie is een kerncomponent van assertiviteit. Het wordt vaak ondersteund door de theorie van de assertiviteitstraining, die is gebaseerd op het idee dat mensen hun behoeften en grenzen op een duidelijke manier moeten uiten, zonder agressief of passief te zijn (Alberti & Emmons, 2008). Directe communicatie verhoogt de kans op een positieve reactie en vermindert verwarring of misverstanden. Je kunt twijfelend overkomen, ja, misschien…of als…of escapes zoeken zoals andere afspraken…wees duidelijk, dan is het voor de ander ook meteen duidelijk en denken ze niet van: oh, dus deze week kun je niet, maar volgende week wel? Misschien? Ah, er is ruimte voor onderhandeling. Dus wees duidelijk en direct.

Bron: Alberti, R. E., & Emmons, M. L. (2008). Your Perfect Right: Assertiveness and Equality in Your Life and Relationships.

7. Herken je triggers

Onderliggende theorie: zelfbewustzijn en zelfregulatie

Zelfbewustzijn is de eerste stap naar effectieve zelfregulatie. Onderzoek heeft aangetoond dat het identificeren van triggers voor stress of schuldgevoelens kan helpen om beter te reageren in dergelijke situaties (Goleman, 1995). Wanneer je weet welke situaties je kwetsbaar maken voor overgave, kun je proactief oefenen met je grenzen en je reacties daarop.

Misschien voel je je schuldig als je nee zegt of je bent verlegen. Ga met jouw triggers aan de slag. Als je je schuldig voelt denk je bijvoorbeeld aan de voordelen die het je gaan opleveren. Tijd voor jezelf en geen stress bijvoorbeeld. Ben je verlegen? Ga met de andere tips aan de slag. Oefen bijvoorbeeld in de spiegel of met een vriendin en doe dit gerust een paar keer net zo lang je het meer durft te zeggen.

Bron: Goleman, D. (1995). Emotional Intelligence: Why It Can Matter More Than IQ.

8. Stel grenzen in je agenda

Onderliggende theorie: tijdsbeheer en persoonlijke prioriteiten

Het effectief beheren van je tijd is een belangrijke manier om gezonde grenzen te stellen. Onderzoek naar tijdsbeheer heeft aangetoond dat het plannen van zelfzorg en persoonlijke tijd net zo belangrijk is als werkgerelateerde activiteiten (Kabat-Zinn, 1990). Door bewust tijd voor jezelf in je agenda te reserveren, maak je duidelijk dat je ook jouw grenzen en welzijn waardeert. Klinkt logisch toch? Maar doe je het ook? Zet ook kleine momenten erin. Zoals een wandeling, een tijdschrift lezen. En plan met enige regelmaat ook een hele dag voor jezelf. Want je weet het wel, als je het niet doet…dan komt het er ook niet van.

Bron: Kabat-Zinn, J. (1990). Full Catastrophe Living: Using the Wisdom of Your Body and Mind to Face Stress, Pain, and Illness.

9. Kies je ‘nee’-momenten

Onderliggende theorie: keuze-architectuur en gedragspsychologie

Volgens de theorie van keuze-architectuur heeft de manier waarop we keuzes presenteren invloed op ons gedrag (Thaler & Sunstein, 2008). Door strategisch te kiezen wanneer je “nee” zegt, kun je belangrijke keuzes maken en de druk verlichten om altijd “ja” te zeggen.

Weet wat je wilt en wat je niet wilt. Welke mensen zijn belangrijk voor je? En welke niet? Waar ligt het grijze gebied voor jou? En wat betekent dat voor jou handelen? Waar leg jij de grens echt? Het klinkt misschien een beetje gek, maar het kan geen kwaad om een lijstje te maken van personen waar je wel voor wilt klaar staan en wie niet. Zo weet je wanneer je nee wilt zeggen en word je op dat moment niet overdonderd.

Bron: Thaler, R. H., & Sunstein, C. R. (2008). Nudge: Improving Decisions About Health, Wealth, and Happiness.

10. Praat hardop tegen jezelf

Onderliggende theorie: zelfbevestiging en zelfregulatie

Zelfbevestiging is een techniek die helpt bij het verminderen van cognitieve dissonantie. Door tegen jezelf te zeggen dat je het recht hebt om “nee” te zeggen, versterk je je eigenwaarde en vergroot je de kans op effectief grenzen stellen (Steele, 1988). Dit kan je innerlijke stem versterken, zodat je meer in lijn komt met je eigen behoeften en overtuigingen. Dus zeg het hardop tegen jezelf: “ik verdien tijd voor mijzelf.”

Bron: Steele, C. M. (1988). The Psychology of Self-Affirmation: Sustaining the Integrity of the Self.

11. Gebruik een ‘nee’-buddy

Onderliggende theorie: sociale ondersteuning en zelfregulatie

Sociale ondersteuning is bewezen effectief in het verbeteren van persoonlijke vaardigheden en het verlagen van stress (Cohen & Wills, 1985). Door met iemand te oefenen die je vertrouwt, kun je meer zelfvertrouwen krijgen in het stellen van grenzen. Het gevoel van veiligheid helpt om je vaardigheden te versterken.Doe het, zeker als je er nog niet gewend aan bent, dan kun je lekker de mist in gaan bij je vriendin. Maar nog veel belangrijker: wat maakt dat het niet lukte? En wat kun je daaraan doen?

Bron: Cohen, S., & Wills, T. A. (1985). Stress, Social Support, and the Buffering Hypothesis.

12. Accepteer ongemak

Onderliggende theorie: emotionele regulatie en ongemak

De bereidheid om ongemak te accepteren is essentieel voor het ontwikkelen van emotionele veerkracht. Onderzoek toont aan dat mensen die bereid zijn om ongemak te ervaren, beter in staat zijn om met stressvolle situaties om te gaan en gezonde keuzes te maken (Kashdan & Rottenberg, 2010). Door ongemak te omarmen, leer je omgaan met de ongemakken die ontstaan bij het zeggen van “nee”. Het heeft heel erg te maken met het vorige voorbeeld. Het voelt ongemakkelijk! Maar hoe vaker je het doet, hoe beter je er in wordt.

Bron: Kashdan, T. B., & Rottenberg, J. (2010). Psychological Flexibility as a Fundamental Aspect of Health.

13. Versterk je zelfvertrouwen

Werk aan het verbeteren van je zelfbeeld, zodat je je zekerder voelt in het stellen van grenzen

Onderliggende theorie: zelfwaardering en zelfeffectiviteit

Zelfvertrouwen en zelfwaardering spelen een cruciale rol bij het vermogen om grenzen te stellen. Onderzoek naar zelfeffectiviteit (Bandura, 1997) suggereert dat mensen die geloven in hun eigen capaciteiten om controle uit te oefenen over situaties, vaker assertief zijn in het stellen van grenzen. Wanneer je zelfvertrouwen sterker is, ben je beter in staat om je grenzen te respecteren en te bewaken.

In de psychologie wordt dit effect vaak geassocieerd met het concept van “zelfwaardering”—de waarde die je aan jezelf hecht. Wanneer je zelfbeeld positiever is, ben je minder geneigd om te pleasen of te gehoorzamen aan andermans wensen (Brown & Marshall, 2001). Het werken aan je zelfvertrouwen (bijvoorbeeld door affirmaties, positieve zelfpraat of succeservaringen) versterkt je vermogen om “nee” te zeggen, omdat je gelooft dat jouw behoeften en grenzen net zo belangrijk zijn als die van anderen.

Bron:
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The Exercise of Control. W. H. Freeman and Company.
Brown, J. D., & Marshall, M. A. (2001). Self-esteem and emotions: Some thoughts about feelings. Personality and Social Psychology Bulletin, 27(5), 545–551.

14. Gebruik de “dat kan ik niet”-methode

Zeg eenvoudig “dat kan ik niet” zonder uitleg. Dit kan krachtig zijn in het afwijzen van verzoeken.

Onderliggende theorie: assertiviteit en grenzen stellen

De “dat kan ik niet”-methode is gebaseerd op het idee van het stellen van duidelijke, beknopte grenzen zonder verantwoording af te leggen. Volgens onderzoek naar assertiviteit (Alberti & Emmons, 2008) kunnen mensen die direct en beknopt communiceren hun grenzen effectiever beschermen. Het is een manier om een verzoek af te wijzen zonder dat het leidt tot onnodige discussies of excuses. Dit is krachtig, omdat het niet de ruimte geeft voor onderhandeling, wat vaak resulteert in ongemakkelijke druk om “ja” te zeggen.

De kracht van deze methode ligt in de eenvoud. Er is geen uitleg nodig, geen verdedigingspositie en geen schuldgevoel. Je bevestigt eenvoudig je grens door te zeggen: “Dat kan ik niet.” Psychologisch gezien stelt deze benadering je in staat om een duidelijke scheiding te maken tussen wat je kunt en wat je niet kunt doen, wat helpt om je grenzen te respecteren en je welzijn te beschermen (Baumeister et al., 2003).

Bron:

Alberti, R. E., & Emmons, M. L. (2008). Your Perfect Right: Assertiveness and Equality in Your Life and Relationships.
Baumeister, R. F., et al. (2003). Ego depletion: Is the active self a limited resource? Social Psychology and Personality Science, 15(3), 272–286.

15. Visualiseer je grenzen

Onderliggende theorie: cognitieve gedragspsychologie (CBT)

Visualisatie is een krachtig hulpmiddel in de cognitieve gedragspsychologie. Door je grenzen mentaal voor te stellen (bijvoorbeeld als een muur of veld rondom je), kun je je bewust worden van je eigen ruimte en het belang ervan. Onderzoek heeft aangetoond dat visualisatie helpt om stress te verminderen en mensen in staat stelt om assertiever te zijn in moeilijke situaties (Moriarty et al., 2014). Het kan je zelfs helpen om je minder schuldig te voelen wanneer je “nee” zegt.

Bron: Moriarty, C., O’Neill, S., & Cullen, P. (2014). The role of visualization in enhancing self-regulation and resilience.

16. Oefen in de spiegel

Onderliggende theorie: zelfperceptie en zelfeffectiviteit

Zelfoefening voor de spiegel is een techniek die sterk verbonden is met de theorie van zelfeffectiviteit (Bandura, 1977). Wanneer je jezelf herhaaldelijk in verschillende situaties ziet reageren met assertiviteit, verhoog je je zelfvertrouwen. Dit versterkt je overtuiging dat je in staat bent om grenzen te stellen zonder angst of schuldgevoel.

Bron: Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change.

17. Zeg ‘nee’ met een glimlach

Je kunt vriendelijk zijn zonder te pleasen. Een glimlach kan je “nee” vriendelijker maken

Onderliggende theorie: sociale psychologie en non-verbale communicatie

Een glimlach maakt je communicatiestijl toegankelijker, zelfs wanneer je “nee” zegt. Sociale psychologie benadrukt hoe non-verbale signalen, zoals een glimlach, de perceptie van je boodschap kunnen beïnvloeden. Het tonen van een glimlach kan helpen om een situatie te verzachten en te voorkomen dat de ander zich aangevallen of afgewezen voelt (Ekman & Friesen, 1975).

Wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat een vriendelijke benadering—zoals een glimlach—je effectiviteit in het stellen van grenzen verhoogt zonder dat je de ander beschadigt. In feite kan een glimlach je assertiviteit versterken door je boodschap vriendelijker en minder confronterend te maken. Dit draagt bij aan een gevoel van wederzijds respect en kan ervoor zorgen dat de ander je “nee” gemakkelijker accepteert (Hess et al., 2000).

Bron:
Ekman, P., & Friesen, W. V. (1975). Unmasking the Face: A Guide to Recognizing Emotions from Facial Clues.
Hess, U., et al. (2000). The Impact of Nonverbal Behavior on the Perception of Emotion: The Role of a Smile in Affect Perception. Journal of Nonverbal Behavior, 24(3), 151-164.

18. Schrijf in een dagboek

Onderliggende theorie: reflectieve zelfregulatie

Reflectie helpt bij het ontwikkelen van zelfinzicht, en dagboekschrijven kan een effectieve manier zijn om je gedachten en gevoelens te ordenen. Uit onderzoek blijkt dat het dagelijks schrijven over gevoelens en ervaringen kan bijdragen aan verbeterde emotionele regulatie en het versterken van zelfbewustzijn (Pennebaker, 1997). Door je ervaringen met “nee” zeggen op te schrijven, kun je ook trends of obstakels identificeren die je later kunt verbeteren.

Bron: Pennebaker, J. W. (1997). Writing About Emotional Experiences as a Therapeutic Process.

19. Maak gebruik van humor

Onderliggende theorie: sociale psychologie en copingstrategieën

Humor is een krachtige copingstrategie die mensen helpt om moeilijke situaties te verlichten. Sociale psychologie suggereert dat humor mensen helpt om stress te verlagen en de spanning in een conflict te verminderen (Martin, 2007). Humor kan ook helpen om je grenzen op een lichte, niet-bedreigende manier over te brengen, zodat anderen minder waarschijnlijk weerstand bieden.

Bron: Martin, R. A. (2007). The Psychology of Humor: An Integrative Approach.

20. Train je assertiviteit

Onderliggende theorie: zelfeffectiviteit en gedragstraining

Assertiviteitstraining is gebaseerd op het principe van gedragspatronen veranderen door herhaling en positieve bekrachtiging (Miller & Rollnick, 2002). Het doel is om te oefenen met situaties waarin je normaal gesproken je grenzen niet zou stellen. Door regelmatig te oefenen, vergroot je je zelfeffectiviteit en versterk je je vermogen om je grenzen vast te houden zonder schuldgevoelens.

Bron: Miller, W. R., & Rollnick, S. (2002). Motivational Interviewing: Preparing People for Change.

Tips voor duurzaam resultaat

• Wees geduldig met jezelf: Het is normaal om moeite te hebben met “nee” zeggen. Geef jezelf de tijd om deze vaardigheid te ontwikkelen. Ga elke keer met een tip aan de slag en zodra je deze beheerst ga je met de volgende aan de slag

• Focus op wat je wint: het stellen van grenzen is niet egoïstisch; het is een manier om jezelf te beschermen, zodat je beter kunt geven wanneer het nodig is.

• Zoek professionele hulp: als je merkt dat je moeite blijft houden met grenzen stellen, kan het nuttig zijn om met een coach of therapeut te praten.

Conclusie ‘nee’ is ook een antwoord

Het leren zeggen van “nee” is een belangrijke vaardigheid die je leven kan transformeren. Het stelt je in staat om controle te nemen over je tijd, je energie te beschermen en jezelf te respecteren. Door de bovenstaande oefeningen en tips toe te passen, kun je deze vaardigheid ontwikkelen en uiteindelijk meer voldoening en rust in je leven brengen. Onthoud: “nee is ook een antwoord.” Het is misschien niet altijd makkelijk, maar het is een antwoord dat je verdient om te geven.

Hulp nodig bij het ‘nee’ zeggen?

Ontdek met de cursus ‘nee’ zeggen hoe je meer tijd voor jezelf krijgt en afrekent met schuldgevoelens, perfectionisme en je minderwaardig voelen als je wel ‘nee’ zegt!

Help anderen ook naar een gelukkiger & gezonder leven en deel dit artikel.

Geplaatst voor blog nee is ook een antwoord